Ból jest wyjściową informacją z mózgu, a nie tylko odpowiedzią na bodźce czuciowe takie jak uszkodzona tkanka. Tak w jednym zdaniu wygląda koncepcja bólu wg neuromacierzy Melzacka.
Uważa się, że to psychologiczne i społeczne czynniki determinują odczuwanie bólu. To jak odczuwamy ból kształtuje się przez nasze całe życie, czyli jak jesteśmy akceptowani w szkole, w pracy, wśród przyjaciół. Czyli to pamięć przeszłych doświadczeń, emocje, strach w danej sytuacji, uraz, ale oczywiście też układ czucia, nerwy skórne, nerwy trzewne, mechanoreceptory w mięśniach, stawach, ale też układ limbiczny - pamięć bólu też odgrywają rolę i to jest interpretowane przez ośrodkowy układ nerwowy, i dalej na podstawie tych informacji mózg robi projekcję zewnętrzną.
Mózg decyduje o wysłaniu informacji o bólu. Oczywiście uruchamiane są równelegle inne mechnizmy np. mechaniz ucieczki, wydzielanie adrenaliny, noradrenaliny.
Koncepcja neuromacierzy (ang. neuromatrix), sformułowana przez Ronalda Melzacka, zakłada, że ból jest subiektywnym doświadczeniem, które powstaje w mózgu w wyniku aktywacji złożonej sieci struktur mózgowych. Według tej teorii, odczucie bólu nie jest jedynie wynikiem uszkodzenia tkanek czy pobudzenia receptorów bólowych, ale wynika z integracji sygnałów sensorycznych, emocjonalnych i poznawczych w mózgu.
Melzack podkreślał, że mózg odgrywa kluczową rolę w generowaniu bólu, nawet w sytuacjach, gdy nie ma bezpośredniego uszkodzenia ciała. Przykładem tego są bóle fantomowe, które występują u osób po amputacjach – mózg nadal „odczuwa” ból w nieistniejącej kończynie, co wskazuje na centralne mechanizmy przetwarzania bólu.
Kluczowe założenia teorii neuromacierzy:
1. Ból jest wytworem mózgu – nie jest jedynie prostą reakcją na bodźce zewnętrzne, ale wynikiem przetwarzania informacji przez sieć neuronalną.
2. Neuromacierz – to dynamiczna sieć neuronalna, która integruje różne rodzaje informacji (sensoryczne, emocjonalne, poznawcze) i generuje subiektywne odczucie bólu.
3. Rola czynników psychologicznych – emocje, stres, a także wcześniejsze doświadczenia mogą wpływać na percepcję bólu, co czyni go zjawiskiem wielowymiarowym.
Autor: Akupunkturzysta, Profilaktyk medyczny, MPH Marcin Goleń
Źródło:
Red. Shapiro CM. ABC zaburzeń snu. BMJ. Wydawnictwo Astrum. Wrocław, 1998.
Potter N., I po bólu. Wydawnictwo Otwarte. Kraków, 2023.
https://charaktery.eu/artykul/jak-sluchac-ciala-by-nie-bolalo
Data dodania 03.04.2025
Data ostatniej aktualizacji 03.04.2025